زمان تقریبی مطالعه: 3 دقیقه
 

ابوواثله ایاس‌ بن‌ معاویه‌




اِیاس بْن مُعاویه، ابو واثله (تولد ۱۲۲ قمری /۷۴۰ میلادی)، قاضی و محدث مشهور بصره می‌باشد.


۱ - نسب


وی از تیرة بنی مُزَن از قبیلة مُضَری بنی خزیم بود. نیای او، ایاس بن هلال را از صحابه، و پدرش معاویة بن قره را از بزرگان بصره به شمار آورده‌اند.
[۱] بلاذری، احمد، انساب الاشراف، ج۱۱، ص۳۳۷، به کوشش سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت، ۱۴۱۷ق /۱۹۹۶م.    
[۲] ابن قتیبه، عبدالله، المعارف، ج۱، ص۴۶۷، به کوشش ثروت عکاشه، قاهره، ۱۹۶۰م.    
[۳] مزی، یوسف، تهذیب الکمال، ج۳، ص۴۰۷، به کوشش بشار عواد معروف، بیروت، ۱۴۰۵ق /۱۹۸۵م.    


۲ - تحصیل


وی نخستین سال‌های زندگی را با سماع حدیث آغاز کرد و از پدرش و نیز انس بن مالک و سعید بن مسیّب حدیث شنید
[۴] بخاری، محمد، التاریخ الکبیر، ج۱، ص۴۴۲، حیدرآباد دکن، ۱۴۰۲ق/ ۱۹۸۲م.    
و کسانی چون محمد بن عجلان، شعبة بن حجاج و حماد بن سلمه از وی استماع حدیث کردند.
[۵] مزی، یوسف، تهذیب الکمال، ج۳، ص۴۰۷- ۴۰۸، به کوشش بشار عواد معروف، بیروت، ۱۴۰۵ق /۱۹۸۵م.    
منابع وی را ثقه دانسته‌اند.
[۶] ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۷، ص۲۳۴، بیروت، دارصادر.    
[۷] ابن حبان، محمد، الثقات، ج۴، ص۳۵، حیدرآباد دکن، ۱۳۹۸ق /۱۹۷۸م.    


۳ - مناصب


ایاس در دوره خلافت عمر بن عبدالعزیز (۹۹-۱۰۱ قمری) به مقام قضا دست یافت، اما در این منصب چندان پایدار نماند
[۸] خلیفة بن خیاط، تاریخ، ج۲، ص۴۶۷، به کوشش سهیل زکار، دمشق، ۱۹۶۸م.
[۹] طبری، تاریخ، ج۶، ص۵۵۴.    
[۱۰] ذهبی، محمد، تاریخ الاسلام، ج۱، ص۴۵، حوادث ۱۲۱-۱۴۰ق، به کوشش عمر عبدالسلام تدمری، بیروت، ۱۴۰۸ق /۱۹۸۸م.
اندکی بعد، در زمان ولایت ابن هبیره بر عراق منصب حسبه بر واسط را پذیرفت
[۱۱] بلاذری، احمد، انساب الاشراف، ج۱۱، ص۳۳۸، به کوشش سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت، ۱۴۱۷ق /۱۹۹۶م.    
و احتمالاً تا پایان زندگی، بر این منصب ماند.
[۱۲] بلاذری، احمد، انساب الاشراف، ج۱۱، ص۳۴۶، به کوشش سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت، ۱۴۱۷ق /۱۹۹۶م.    


۴ - فهرست‌منابع


۱) ابن حبان محمد، الثقات، حیدرآباد دکن، ۱۳۹۸ق /۱۹۷۸م؛
۲) ابن سعد محمد، الطبقات الکبری، بیروت، دارصادر؛
۳) ابن قتیبه عبدالله، المعارف، به کوشش ثروت عکاشه، قاهره، ۱۹۶۰م؛
۴) بخاری محمد، التاریخ الکبیر، حیدرآباد دکن، ۱۴۰۲ق/ ۱۹۸۲م؛
۵) بلاذری احمد، انساب الاشراف، به کوشش سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت، ۱۴۱۷ق /۱۹۹۶م؛
۶) خلیفة بن خیاط، تاریخ، به کوشش سهیل زکار، دمشق، ۱۹۶۸م؛
۷) ذهبی محمد، تاریخ الاسلام، حوادث ۱۲۱-۱۴۰ق، به کوشش عمر عبدالسلام تدمری، بیروت، ۱۴۰۸ق /۱۹۸۸م؛
۸) طبری، تاریخ؛
۹) مزی یوسف، تهذیب الکمال، به کوشش بشار عواد معروف، بیروت، ۱۴۰۵ق /۱۹۸۵م؛

۵ - پانویس

 
۱. ↑ بلاذری، احمد، انساب الاشراف، ج۱۱، ص۳۳۷، به کوشش سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت، ۱۴۱۷ق /۱۹۹۶م.    
۲. ↑ ابن قتیبه، عبدالله، المعارف، ج۱، ص۴۶۷، به کوشش ثروت عکاشه، قاهره، ۱۹۶۰م.    
۳. ↑ مزی، یوسف، تهذیب الکمال، ج۳، ص۴۰۷، به کوشش بشار عواد معروف، بیروت، ۱۴۰۵ق /۱۹۸۵م.    
۴. ↑ بخاری، محمد، التاریخ الکبیر، ج۱، ص۴۴۲، حیدرآباد دکن، ۱۴۰۲ق/ ۱۹۸۲م.    
۵. ↑ مزی، یوسف، تهذیب الکمال، ج۳، ص۴۰۷- ۴۰۸، به کوشش بشار عواد معروف، بیروت، ۱۴۰۵ق /۱۹۸۵م.    
۶. ↑ ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۷، ص۲۳۴، بیروت، دارصادر.    
۷. ↑ ابن حبان، محمد، الثقات، ج۴، ص۳۵، حیدرآباد دکن، ۱۳۹۸ق /۱۹۷۸م.    
۸. ↑ خلیفة بن خیاط، تاریخ، ج۲، ص۴۶۷، به کوشش سهیل زکار، دمشق، ۱۹۶۸م.
۹. ↑ طبری، تاریخ، ج۶، ص۵۵۴.    
۱۰. ↑ ذهبی، محمد، تاریخ الاسلام، ج۱، ص۴۵، حوادث ۱۲۱-۱۴۰ق، به کوشش عمر عبدالسلام تدمری، بیروت، ۱۴۰۸ق /۱۹۸۸م.
۱۱. ↑ بلاذری، احمد، انساب الاشراف، ج۱۱، ص۳۳۸، به کوشش سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت، ۱۴۱۷ق /۱۹۹۶م.    
۱۲. ↑ بلاذری، احمد، انساب الاشراف، ج۱۱، ص۳۴۶، به کوشش سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت، ۱۴۱۷ق /۱۹۹۶م.    


۶ - منبع


دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «ایاس بن معاویه»، ج۱۰، ص۴۱۶۴.    



آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.